Author: Ken Duino

Айылдык мектептерде WASH шарттарын жана жеткиликтүү STEAM билим берүүнү жакшыртуу

“Нижнечуй орто мектеби-интернаты” үчүн ЕБ колдогон долбоордун алкагында WASH (суу, санитария жана гигиена) жана инклюзивдүү билим берүү чөйрөсүн жакшыртуу боюнча иштерди аткарууга подрядчылар тендерге чакырылат.

Кыскача маалымат

Айылдык мектептерде таза суу, жылытуу, санитардык түйүндөр жана гигиена шарттарын жакшыртуу — окуучулардын (анын ичинде мүмкүнчүлүгү чектелген балдардын) ден соолугу жана сапаттуу билим алуусу үчүн зарыл шарт. STEAM билим берүүнү инновациялык технологиялар менен камсыздоо да мектеп чөйрөсүн коопсуз жана инклюзивдүү кылуу үчүн маанилүү.

Долбоордун алкагында төмөнкү үлүштөргө көңүл бурулат:

• коопсуз ичүүчү суу;
• санитардык жана гигиеналык объектилердин жеткиликтүүлүгү;
• инклюзивдүү жана гендерге сезимтал шарттарды түзүү;
• мектеп имараттарындагы WASH инфраструктурасын жөнөкөй жана туруктуу чечимдер менен жакшыртуу.

Тендер:

Подрядчылар төмөнкү иштерди аткаруу үчүн сунуш берүүгө чакырылат:

• чаша Генуя (Genova type squat toilet pan) бочкаларды сатып алуу жана орнотуу;
• суу жылыткыч орнотуу;
• тиешелүү WASH жабдыктарын жакшыртуу боюнча кошумча иштер.

Максат

Нижнечуй орто мектеби-интернатында балдар үчүн коопсуз, таза жана инклюзивдүү окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү.

Документтерди берүүнүн тартиби  

Кыргызстанда катталган юридикалык жактар өтүнмө берүүгө укуктуу. Өтүнмө төмөнкү маалыматтарды камтууга тийиш:

•           Кызыкчылыкты билдирүү, тиешелүү тажрыйбаны жана контекст боюнча маалымат берүү;

•           Долбоорду баалоого болгон мамилеңизди,   техникалык сунуш.

•           Деталдуу каржылык сунуш.

•           Өтүнмөңүздү 21 ноябрь 2025-жыл саат 18.00 ге чейин kenduino2023@gmail.com электрондук дарегине жөнөтүңүз: “АЙЫЛДЫК МЕКТЕПТЕРДИН WASH (СУУ, САНИТАРИЯ, ЖАНА ГИГИЕНА) ЖАЙЛАРЫН ЖАКШЫРТУУГА КОЛДОО КӨРСӨТҮҮ   МҮМКҮНЧҮЛҮГҮ ЧЕКТЕЛГЕН БАЛДАРДЫ ҮНДӨӨ”   

25–26 октябрь 2025-жылы Ош шаарында First Lego League боюнча робототехника чемпионаты уюштурулду. Иш-чарага ЕБ каржылаган “Жагымдуу окуу чөйрөнү жакшыртууга көмөктөшүү” долбоорунун алкагында робототехника жабдуулары менен камсыздалган 5 мектеп толук катышты.

Бул мектептер долбоор аркылуу FIRST LEGO League, FIRST LEGO League Challenge, LEGO Education Spike Essential, Spike Prime жана кошумча сенсорлор, моторлор, ноутбуктар жана роботторду чогултууга керектүү материалдар менен жабдылган. Мектептердеги мугалимдер да робототехника жана STEAM сабактарын окутууга арналган тренингдерден өтүшкөн.

Чемпионат “Санариптик жана жашыл билим берүү мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү үчүн акыркы чакырымдык туташуу” (Connectivity) долбоорунун колдоосу менен уюштурулду. Бул долбоор мектептерди байланышка туташтырып, санариптик мүмкүнчүлүктөрдү кеңейтүүгө багытталган.

Чемпионаттын жүрүшүндө окуучулар роботторду программалап, инженердик маселелерди чечип, командалык иштөө көндүмдөрүн көрсөтүштү. Иш-чара STEAM билим берүүнү өнүктүрүүгө, мектептердин предметтик жана санариптик мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүүгө чоң салым кошту.

Эки ЕБ долбоорунун — “Жагымдуу окуу чөйрөнү жакшыртууга көмөктөшүү” жана “Санариптик жана жашыл билим берүү мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү үчүн акыркы чакырымдык туташуу” — биргелешкен колдоосу менен Ош шаарындагы мектептерде билим берүүнүн жаңы форматы калыптанып, окуучулар үчүн инновациялык мүмкүнчүлүктөр кеңейүүдө.

2025-жылдын 9-октябрында өткөн иш-чаранын алкагында Педагог кызматкерлерин кайра даярдоо жана квалификациясын жогорулатуу республикалык институту (РИПКППР) менен Бишкек шаарынын № 115 орто мектебинин ортосунда кызматташуу боюнча келишимге салтанаттуу түрдө кол коюлду. Келишимдин негизинде № 115 мектеп РИПКППР үчүн инклюзивдүү билим берүү боюнча базалык стажировкалык аянтча макамына ээ болду. Бул келишим педагогдордун практикалык даярдыгын кеңейтүүгө, тажрыйба алмашууга жана инклюзивдүү билим берүү тармагындагы заманбап ыкмаларды активдүү киргизүүгө шарт түзөт. Тараптардын жетекчилери бул кызматташтык билим берүүдөгү өнөктөштүктү бекемдөөгө жана ар бир бала үчүн билим берүү сапатын жогорулатууга өбөлгө болорун белгилешти. Бул борбор Европа Биримдигинин «Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү» долбоорунун колдоосу менен ачылды.

2025-жылдын 9-октябрында Бишкек шаарынын № 115 орто мектебинде Бишкек шаарынын жана Чүй облусунун мугалимдери үчүн инклюзивдүү билим берүү боюнча тренингдердин жыйынтыгын чыгаруу жана сертификаттарды тапшыруу аземи өттү. Иш-чарага инклюзивдүү билим берүүнү ишке ашырып жаткан мугалимдер, ошондой эле Европа Биримдигинин «Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү» долбоорунун өкүлдөрү жана Педагог кызматкерлерин кайра даярдоо жана квалификациясын жогорулатуу республикалык институту (РИПКППР) катышты. Аземдин жүрүшүндө «Инклюзивдүү билим берүүнү уюштуруунун методикалык ыкмалары» аттуу курсту ийгиликтүү аяктаган катышуучуларга сертификаттар тапшырылды. Бул окуу курсу мугалимдердин кесиптик компетенцияларын жогорулатууга жана өлкө боюнча билим берүү мекемелеринде инклюзивдүү практикаларды өнүктүрүүгө багытталган. Эске салсак, РИПК тарабынан долбоордун колдоосу менен бул тематика боюнча 10 тренингден турган курс өткөрүлгөн.

“Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү”  долбоорунун алкагында республиканын 13 мектебинде дааратканалар модернизацияланып, окуучулар жана мугалимдер үчүн коопсуз жана ыңгайлуу шарттарды түзүүгө, ошондой эле билим берүү мекемелеринде санитария жана гигиена деңгээлин жогорулатууга шарт түзүлдү.

Учурда долбоордун кызматкерлери төмөнкү мектептерди мониторингдик айлампа менен кыдырып чыгышты:

• Нижнечүй интернаты,
• Бишкектеги мектеп (мурунку Лебединов мектеби №1),
• Ош облусунун Кара-Суу жана Алай райондорундагы мектептер.

Мектеп директорлору жана долбоордун кызматкерлери менен болгон маектердин жүрүшүндө окуучулардын мектепке баруусу көбөйүп, балдардын ооруп калуу учурлары кыйла азайганы белгилүү болду. Бул өзгөрүүлөр санитардык инфраструктураны жакшыртуунун балдардын ден соолугу жана жыргалчылыгы үчүн маанилүүлүгүн дагы бир жолу тастыктады.

Жакынкы күндөрү долбоордун кызматкерлери Кант шаарынын жана Чүй облусунун Аламүдүн районундагы мектептерине, ошондой эле Ысык-Көл облусунун Ысык-Көл районуна иш сапар менен барышы пландалууда.

Бул долбоор мектептердин инфраструктурасын чыңдоого, ден соолукка пайдалуу жана коопсуз билим берүү чөйрөсүн түзүүгө, ошондой эле окуучулар үчүн гигиеналык шарттарды жакшыртууга багытталган тажрыйбаларды киргизүүгө өбөлгө түзөт.

Кыргызстандын аймактарындагы мектептерде санитардык шарттарды жакшыртуу иштери уланууда. Мониторингдин алкагында долбоордун кызматкерлери Кыргызстандын түштүк аймагына — Ош облусуна иш сапар менен барышты. Сапардын жүрүшүндө Кара-Суу жана Алай райондорундагы үч мектепте жүргүзүлгөн санитардык инфраструктураны модернизациялоо иштери менен жеринде таанышуу өткөрүлдү. Бардык үч мектепте үч баскычтуу тазалоо мүмкүнчүлүгүнө ээ заманбап анаэробдук септик системалары орнотулду. Бул чечим мектептердеги санитардык шарттарды жакшыртууга, экологиялык коопсуздукту камсыздоого жана окуучулар үчүн гигиеналык жагымдуу чөйрө түзүүгө чоң салым кошот.

Мектеп директорлору белгилешкендей, санитардык шарттардын жакшыртылышынын натыйжасында окуучулардын, өзгөчө кыз балдардын, мектепке келүүсү кыйла жогорулаган. Бул өзгөрүү алардын физиологиялык муктаждыктары үчүн ыңгайлуу шарттардын түзүлүшү менен байланыштуу. Мындан тышкары, ОРВИ жана ичеги-карын оорулары сыяктуу жугуштуу оорулардын учурлары азайганы байкалган. Бул факт санитардык-гигиеналык инфраструктураны жакшыртуунун балдардын ден соолугу жана билимге жетүүсү үчүн маанилүүлүгүн дагы бир жолу тастыктады.

Эске салсак, “Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү” долбоорунун алкагында өлкөнүн региондорунда жайгашкан 13 мектепте дааратканалар модернизацияланып, санитардык түйүндөргө ремонт жүргүзүлгөн. Бул иштердин натыйжасында миңдеген окуучулар үчүн коопсуз, гигиеналык жана ыңгайлуу окуу шарттары түзүлдү.

«Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү» долбоорунун алкагында «Оберег» реабилитациялык борборунун балдарына 60 комплект мектепке керектүү кеңсе буюмдары жана рюкзактар тапшырылды.

Белектер балдардын окууга болгон кызыгуусун арттыруу жана мектепке даярдыгын колдоо максатында берилди. Ар бир топтомдо рюкзак, дептерлер, жазуу жана сүрөт тартуу үчүн керектүү кеңсе буюмдары камтылган.

Бул иш-чара борбордун 22 жылдык мааракесине карата уюштурулуп, балдар үчүн майрамдык маанай тартуулады. Белектерди тапшыруу менен бирге чоң куурчактардын шоусу көрсөтүлүп, майрам өзгөчө кубаныч тартуулады.

«Оберег» реабилитациялык борбору — өзгөчө колдоого муктаж балдар үчүн камкордук жана өнүгүү борбору болуп эсептелет. Долбоордун өнөктөштөрү билим берүү чөйрөсүндө инклюзивдүүлүктү өнүктүрүү жана бардык балдар үчүн жагымдуу шарттарды түзүүгө салым кошуп жатышат.

26-сентябрда «Оберег» реабилитациялык борборунда мекеменин негизделгенине 22 жыл толгондугуна арналган салтанаттуу иш-чара өткөрүлдү. Маараке “Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү” долбоорунун колдоосу менен уюштурулду.

Программа борбордун директору Ольга Николаевна Джабраилованын куттуктоо сөзү менен ачылып, ал «Оберегдин» өзгөчө көңүл бурууну жана камкордукту талап кылган балдарды колдоо жана өнүктүрүүдөгү маанилүү ролун белгиледи. Ошондой эле долбоордун эксперти куттуктоо сөзүн айтып, Борбордун инклюзивдүүлүк жана гуманисттик баалуулуктарды жайылтууга кошкон салымын белгилеп өттү.

Иш-чарага артисттердин чыгармачыл куттуктоолору жана борбордун тарбиялануучусу Алмазбек кызы Мунарынын ыр аткаруусу кошумча көрк берди. Мааракенин соңунда ата-энелер ыраазычылык сөздөрүн айтып, борбордун жамаатына жана өнөктөштөрүнө колдоо үчүн ыраазычылык билдиришти.

Мааракенин алкагында “Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү” долбоору балдарга мектепке керектүү кеңсе буюмдары жана рюкзактардан турган белектерди тапшырды. Балдар үчүн өзгөчө белек болуп, кубаныч жана майрамдык маанай тартуулаган чоң куурчактардын шоусу көрсөтүлдү.

«Оберег» борборунун 22 жылдык тарыхы — бул камкордукка, колдоого жана биргелешкен аракеттерге толгон жылдар. Борбордун жамааты, ата-энелер жана өнөктөштөр биргелешип балдардын гармониялуу өнүгүүсү үчүн жагымдуу шарттарды түзүүгө салым кошуп келишет.

Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигине караштуу Педагогикалык кызматкерлердин квалификациясын жогорулатуу жана кайра даярдоо боюнча Республикалык институту «Инклюзивдүү билим берүүдөгү педагог» аттуу жаңы онлайн-курсту ишке киргизди. Курсту педагогика, психология жана социалдык-гуманитардык билим берүү кафедрасы иштеп чыккан.

WASH долбоорунун колдоосу менен түзүлгөн курс 10 тематикалык блоктон турат жана 72 академиялык саатка эсептелген. Ал инклюзиянын философиясы жана принциптери, майыптыкты түшүнүүнүн заманбап ыкмалары, ар түрдүү өнүгүү өзгөчөлүктөрү бар балдарды психологиялык-педагогикалык колдоо, эрте кийлигишүү технологиялары, ошондой эле инклюзивдүү билим берүү чөйрөсүн калыптандыруудагы педагогдун ролу сыяктуу негизги маселелерди камтыйт.

Программа РИПКнын туруктуу тренингдеринин бир бөлүгү болуп, мугалимдердин өзгөчө билим берүү муктаждыктары бар балдар менен ийгиликтүү иш алып баруусу үчүн зарыл болгон кесиптик жана жеке компетенцияларын өнүктүрүүгө багытталган.

Окуу онлайн-форматта башталып, Кыргызстандын 20 аймактык мектебин камтыды. Лекциялар жана практикалык сабактар заманбап билим берүү технологияларын колдонуу менен интерактивдүү форматта өтүп, катышуучуларды талкууларга активдүү тартууга жана инклюзивдүү өз ара аракеттенүү көндүмдөрүн чыңдоого шарт түзүүдө.

ЕБ долбоору «Жагымдуу окуу чөйрөсүн түзүүгө көмөктөшүү»

Кыргызстандын айыл мектептеринде санитария, гигиена жана инклюзивдүү билим берүү шарттарын жакшыртууга багытталган долбоор өз унаасы бар айдоочу кызмат ордуна конкурс жарыялайт.

Милдеттери:

• Долбоор командасына транспорттук колдоо көрсөтүү;
• Долбоор кызматкерлерин, документтерди жана жабдууларды өз убагында жеткирүү;
• Унааны техникалык жактан жакшы абалда кармоо;
• Жүрүш графигин жана маршруттарды так сактоо.

Талаптар:

• Техникалык абалы жакшы жеке унаанын болушу;
• Айдоочу болуп кеминде 3 жыл иштеген тажрыйба;
• Кыргызстандын аймактарын жакшы билүү;
• Жоопкерчилик, тактык жана сылык мамиле;
• В категориясындагы айдоочулук күбөлүк;
• Иш сапарларга даяр болуу.

Контракттын мөөнөтү: 8 ай

Кызыккандар 2025-жылдын 23-сентябрга чейин саат 17:00гө чейин kenduino2023@gmail.com дарегине кызыгуусун билдирген каттарын жөнөтүүлөрү керек.